Meldingen ongebruikelijke transacties in Nederland
In Nederland ben je als advocaat, belastingadviseur, notaris of beleggingsinstelling verplicht om al bij een vermoeden van een verdachte transactie melding te maken. Dit is anders dan in de rest van Europa waar je pas melding maakt als een transactie verdacht is. Het al melden van een vermoeden maakt dat Nederlandse advocaten terughoudend zijn als het gaat om de meldingsplicht. Ondanks dat het niet vreemd is dat je als intensieve praktijk af en toe een melding maakt, blijft de aarzeling begrijpelijk. Het voelt voor velen als de cliënt ‘verraden’ of als eigen falen.
Ondanks deze voorzichtigheid, zien we door de jaren heen toch een aanzienlijke stijging van het aantal meldingen van verdachte transacties. In 2022 waren dat er 91.893, met een waarde van bijna 30 miljard. Een stijging van 43% vergeleken met het aantal verdachte transacties in 2019. Benieuwd naar alle onderzoeksresultaten? FIU-Nederland heeft al haar onderzoeksgegevens beschikbaar gesteld in de jaaroverzichten.
Wanneer is een transactie ongebruikelijk?
Objectieve indicatoren geven een situatie aan die altijd bij de FIU gemeld dient te worden. Ongeacht de omstandigheden. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
- Een transactie voor een bedrag van € 10.000 of meer, in contanten, met cheques, een vooraf betaald betaalinstrument (prepaid card) of soortgelijke betaalmiddelen.
- Een groot bedrag aan contant geld dat is omgewisseld in een andere valuta of van kleine naar grote waardebiljetten (coupures)
- Een transactie naar een risicoland
- Transacties die in verband met witwassen of financieren van terrorisme aan politie of Openbaar Ministerie worden gemeld, moeten ook aan de FIU worden gemeld
Ook bestaan er subjectieve indicatoren. Hierbij is het oordeel van jou als poortwachter bepalend. Je moet wel kunnen uitleggen waarom je vindt dat de transactie ongebruikelijk is. Een voorbeeld van een subjectieve indicator is een transactie waarbij je aanleiding hebt te veronderstellen dat deze verband kan houden met witwassen of het financieren van terrorisme.
TIP: FIU-Nederland heeft per meldersgroep enkele indicatoren opgesteld.
Meldingsproces
Je moet altijd melding doen van een uitgevoerde of voorgenomen ongebruikelijke transactie. Deze melding doe je in het meldportaal van de Financial Intelligence Unit - Nederland (FIU-Nederland). FIU-Nederland zet zich in om vooral witwassen en de financiering van terrorisme te voorkomen en te bestrijden. Dit met het oog op het waarborgen van de integriteit van het (Nederlandse) financiële stelsel. Of een transactie ongebruikelijk is, stel je vast aan de hand van subjectieve en objectieve indicatoren.
Zoals hierboven vermeld, is het niet vreemd om periodiek een melding te doen. Dit wil niks zeggen over de kundigheid van het kantoor. Kijken we naar het notariaat, dan zien we dat daar vaker een melding wordt gedaan. Dat komt mede doordat binnen het notariaat meer cases spelen en dat deze zaken altijd onder de Wwft vallen. Binnen de advocatuur is het signaleren een stukje ingewikkelder. Een advocaat is bij het aannemen van een cliënt bezig met de bepaling van de rechtspositie. In dit stadium is de conclusie vaak dat een zaak niet onder de Wwft valt, terwijl dit later, bijvoorbeeld als er vastgoed en aandelen bij komen kijken, toch een Wwft zaak kan zijn. Maar dan zit een Wwft check vaak niet meer in het proces ingebakken. Hoe geef je dan toch positief antwoord op de vraag van de toezichthouder?
Belangrijkste afweging
Het belangrijkste om een toezichthouder te laten zien, is de afweging die je hebt gemaakt. Stel dat jouw kantoor in de afgelopen vier jaar duizenden dossiers heeft behandeld, maar nog nooit een melding heeft gedaan, dan kun je kritische vragen verwachten. Vastlegging is het belangrijkste, juist ook in het geval van gebruikelijke transacties. De kennis zit vaak in het hoofd van de advocaat. Het noteren hiervan is extra werk, zeker aangezien hij/zij zelf de zaak kent. Wordt er over de zaak overlegd binnen kantoor, dan wordt ook dit gesprek vaak niet vastgelegd. Maar wat is dan wel de manier?
Vastlegging kan op verschillende manieren. De meest populaire manier van dit moment is om Wwft software, zoals RegLab, aan te schaffen. Een dergelijke applicatie faciliteert mensen om met elkaar over de afweging te communiceren en om alle informatie snel vast te leggen. Je kan de toezichthouder laten zien dat er meer mensen naar gekeken en over gesproken hebben. Met Wwft software weet je zeker dat er een volledige vastlegging van afwegingen is, waarmee je voldoet aan de inspanningsverplichting die van jou wordt verwacht.
