Risico-indicatoren Wwft

Wat zijn risico-indicatoren? 

Risicoindicatoren zijn signalen of kenmerken die wijzen op een verhoogd risico op witwassen of terrorismefinanciering. Denk aan een cliënt met een onduidelijke bedrijfsstructuur, grote contante betalingen of transacties met landen met een hoog risicoprofiel. Ze vormen een belangrijk hulpmiddel voor het uitvoeren van een cliëntenonderzoek. Het doel van deze indicatoren is simpel: het vroegtijdig identificeren van verdachte situaties en waar nodig aanvullende maatregelen treffen. Door deze signalen serieus te nemen en vast te leggen, voldoe je niet alleen aan de wettelijke verplichtingen, maar bescherm je ook de integriteit van je kantoor. 

Subjectieve versus objectieve risico-indicatoren 

Niet alle risico-indicatoren zijn hetzelfde. Binnen de Wwft wordt er onderscheid gemaakt tussen twee type risico-indicatoren. Het verschil tussen de indicatoren bepaalt hoe je de situatie beoordeelt. De indicatoren zijn: 

• Subjectieve indicatoren: 

Vereisen een interpretatieve beoordeling door een professional, ze zijn minder zwart-wit en afhankelijk van de specifieke context. Dat wil zeggen dat ze gebaseerd zijn op jouw professionele oordeel en ervaring. Voorbeelden hiervan zijn: afwijkend gedrag van een cliënt, onduidelijke verklaringen voor transacties of een ongewone zakelijke structuur. Hier speelt ervaring en professionaliteit een doorslaggevende rol. Het is aan jou om de signalen te herkennen en verder te onderzoeken. 

• Objectieve indicatoren: 

Dit zijn harde signalen die zonder interpretatie wijzen op een verhoogd risico, het zijn meetbare feiten die te allen tijde actie vereisen. Denk aan een transactie van €10.000 of meer aan contanten of zakendoen met partijen die op de sanctielijst staan. 

Door het onderscheid te begrijpen, weet je beter hoe je ongebruikelijke situaties moet beoordelen en vastleggen. Concrete voorbeelden van beide typen indicatoren kun je vinden in op de website van de FIU. 

Risicoclassificatie bij een cliëntenonderzoek 

Bij het screenen van een nieuwe of bestaande cliënt is risicoclassificatie een belangrijk onderdeel. Het doel van het onderzoek is om risico’s van cliënten in te schatten en passende maatregelen te kunnen nemen. Een juiste risicoclassificatie bepaalt de mate van zorgvuldigheid die vereist is bij het aangaan en onderhouden van de cliëntrelatie. 

Het risicoprofiel kan ingedeeld worden in een van de volgende risicocategorieën: 

• Laag risico: Cliënten die als laag risico worden geclassificeerd zijn vaak beursgenoteerde ondernemingen, gereguleerde partijen en overheidsinstellingen. In dit soort gevallen mag een vereenvoudigd cliëntenonderzoek uitgevoerd worden, wat betekent dat minder uitgebreide verificaties nodig zijn. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat alleen basisidentificatie en -verificatie plaatsvindt zonder diepgaand onderzoek naar de herkomst van het vermogen. 

• Medium risico: Dit is het uitgangspunt binnen de Wwft. Iedere cliënt heeft standaard een medium risicoprofiel, tenzij anders bewezen. In dit geval wordt er een regulier cliëntenonderzoek ingesteld. Een regulier cliëntenonderzoek omvat de identificatie en verificatie van de cliënt, vaststelling van de aard van de zakelijke relatie en onderzoek naar de herkomst van het vermogen. Dit onderzoek wordt doorgaans elke twee jaar herhaald. In sommige gevallen is een standaard cliëntenonderzoek niet voldoende en moet er een verscherpt cliëntenonderzoek uitgevoerd worden. Een verscherpt onderzoek wordt doorgaans jaarlijks herhaald. 

• Hoog risico: Geld voor cliënten met complexe structuren. Cliënten die als hoog risico worden beschouwd, kunnen bijvoorbeeld banden hebben met risicolanden, betrokken zijn bij complexe of ongebruikelijke transacties of politiek prominente personen (PEP) bevatten. Dit kan ook gelden voor cliënten die op de internationale sanctielijsten staan. Voor deze cliënten is een verscherpt cliëntenonderzoek vereist. Dit houdt in dat er aanvullende maatregelen moeten worden genomen, zoals diepgaand onderzoek naar de herkomst van vermogen. 

Sectorspecifieke indicatoren die ook voor jouw kantoor gelden 

Naast de eerdergenoemde risico-indicatoren zijn er ook sectorspecifieke indicatoren die relevant kunnen zijn voor jouw kantoor. Deze indicatoren helpen bij het gericht signaleren van potentiële risico’s binnen jouw vakgebied en dragen bij aan een effectieve naleving van de Wwft. Enkele sectorspecifieke indicatoren zijn per beroepsgroep verder toegelicht: 

Advocaten 

Voor advocatenkantoren is het belangrijk om alert te zijn op cliënten en transacties waarbij sprake is van: 

• Ondoorzichtige bedrijfsstructuren, zoals zogeheten brievenbusfirma’s of complexe vennootschapsstructuren zonder duidelijke economische noodzaak. 
• Betalingen vanuit of naar landen op de sanctielijst, of via offshore-rekeningen zonder duidelijke herkomst. 
• Cliënten die juridische diensten gebruiken om eigendom of vermogen te verhullen, bijvoorbeeld via trusts of stichtingen. 
• Geldstromen die niet in verhouding staan tot de aard van de dienstverlening, zoals hoge bedragen voor relatief eenvoudige juridische procedures.
  
  

Notarissen 

Notarissen spelen een onmisbare rol in de vastgoed- en ondernemingspraktijk en moeten extra alert zijn op: 

• Ongebruikelijke vastgoedtransacties, zoals overdrachten zonder duidelijke economische of zakelijke onderbouwing. 
• Transacties waarbij de financieringsstructuur niet logisch is, zoals contante betalingen of leningen via onbekende derde partijen. 
• Cliënten die vastgoed aankopen zonder zichtbare financiële draagkracht of zonder overtuigende verklaring van de herkomst van middelen.
• Frequente wijzigingen in het eigendom van een vastgoedobject zonder duidelijke reden.
   

Belastingadviseurs 

Belastingadviseurs moeten met name letten op cliënten die: 

• Onduidelijke fiscale structuren hanteren, zoals complexe internationale constructies zonder een legitieme zakelijke reden. 
• Gebruik maken van belastingparadijzen zonder economische rechtvaardiging. 
• Onlogische verrekeningen of ongebruikelijke aftrekposten opvoeren die niet in lijn zijn met de aard van hun onderneming. 
• Plotselinge wijzigingen aanbrengen in de juridische of fiscale structuur zonder verklaarbare reden.
  
  

Accountants 

Voor accountants zijn de volgende indicatoren van belang: 

• Afwijkende financiële gegevens, zoals een omzetstijging die niet in lijn is met de bedrijfsactiviteiten. 
• Cliënten die onrealistische financiële rapportages indienen of plotselinge winsten zonder aantoonbare economische oorzaak. 
• Grote kasstromen die niet overeenkomen met de aard van het bedrijf, bijvoorbeeld een handelsbedrijf dat ongebruikelijk veel contante betalingen ontvangt. 
• Bedrijven die regelmatig van accountant wisselen zonder duidelijke reden.
   

Beleggingsinstellingen 

Beleggingsinstellingen en vermogensbeheerders lopen soortgelijke risico’s en moeten met name alert zijn op: 

• Investeerders die plotseling grote investeringen doen zonder duidelijke herkomst van het geld. 
• Beleggingsstructuren die onnodig complex zijn en waarbij uiteindelijk belanghebbenden moeilijk te traceren zijn. 
• Frequent en snel wisselende investeringsportefeuilles zonder duidelijke strategie. 
• Geldstromen afkomstig uit risicolanden of via tussenpersonen zonder transparantie over de eind begunstigde.

Meer informatie? 

Wil je ontdekken hoe de RegLab-applicatie jouw werkprocessen veiliger en efficiënter kan maken? Boek vandaag nog een vrijblijvende demo en ervaar hoe je eenvoudig voldoet aan de eisen van de Wwft en AVG, terwijl je de privacy van je cliënten waarborgt.